Ünlem işareti (!) bir ünlem ardından duyguya vurgu yapmak için kullanılır. Türk Dil Kurumu'nun ünlem işareti tanımı şöyledir:
Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma vb. duyguları anlatan, bir doğa sesini yansıtan kelime veya cümlelerin sonuna konulan noktalama işaretinin adı, ünlem (!).
Sembolün bir Latince eğlence ünlemi olan io`dan köken aldığı düşünülmektedir. Bir noktanın üstünde bulunan I harfi (io`nun ilk harfi) veya I ve O harflerinin (yine io`dan) digrafından ortaya çıktığı düşünülür.
Türkçede ünlem işareti [değiştir]
Bir noktalama işareti olan ünlem işareti, cümle sonuna konduğunda cümlenin bitişini belirtir. Ayrıca kelimelerin ardında da kullanılabilir.
Türk Dil Kurumu yazım kurallarına göre;
"Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur,
Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur,
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır."[1]
- Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur:
- Ne mutlu Türküm diyene! (Mustafa Kemal Atatürk)
- Aşkolsun!
- Ne kadar akıllı adamlar var!
- Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur:
- Ordular! İlk hedefiniz Akdenizdir, ileri! (Mustafa Kemal Atatürk)
- Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! (Yahya Kemal Beyatlı)
- Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığın
- Bu toprak bir devrin battığı yerdir. (Necmettin Halil Onan)
Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir:
- Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
- Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel)
- Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için ayraç içinde ünlem işareti kullanılır:
- İsteseymiş bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş (!)
- Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.
- Hadi ordan!
Ayrıca Bakınız [değiştir]
|
